در مقایسه خسارت وارده به ساختمانهای دو زلزله اخیرالوقوع کرمانشاه و تایوان نکات قابل توجهی وجود دارند. هرچند دو زلزله اخیر از لحاظ قدرت تفاوت فاحشی داشته اند ولی در بررسی عملکردها میتوان از آن صرف نظر نمود.

در زلزله کرمانشاه و مناطق اطراف آن، بخش اعظم خسارات مربوط به ساختمانهای فرسوده و غیر منطبق با اصول ساختمان سازی بود با این حال آنچه در کانون توجهات قرار گرفت عملکرد ساختمانهای معمولا 5 طبقه مسکن مهر بود که با غفلت از بررسی علل فنی مورد بهره برداری سیاسی قرار گرفت.

بررسی عملکرد ساختمانهای مهر در برابر زلزله نشان میدهد، سازه اکثر این ساختمانها تقریبا سالم مانده و یا تنها خسارات جزئی دیده و دیوارهای داخلی تقریبا سالمند. اما دیوارهای پیرامونی و نما دچار خسارات کلی گردیده است. همین امر نه تنها ساختمانها را از حیز انتفاع خارج نموده بلکه خود باعث خسارات جانبی و جانی نیز گردیده است. این امر نشان می دهد نمای ساختمانها و دیوارهای خارجی فاقد استحکام و عملکرد مناسب در برابر زلزله بوده است. با وجود کیفیت پایین اجرا ساختمانهای مسکن مهر، همانطور که قبلا نیز ذکر گردید علت خسارات وارده را تنها در این امر نباید جستجو کرد. اجرای دیوارهای خارجی و نما در کل ایران بعلت فقدان و یا کمبود آئین نامه ها و استانداردهای اجرائی موجود، عدم نظارت مناسب بر فرایند اجرا، و ورود افراد فاقد صلاحیت علمی و فنی به ساختمان سازی در اکثر نقاط به همین سبک اجرا می گردد لذا متاسفانه می توان انتظار داشت در صورت وقوع زلزله حتی با درجه قدرت کمتر از زلزله کرمانشاه همین اتفاق در مورد کلیه ساختمانهای اجرا شده در سالهای آتی به وقوع بپیوندد. ساختمانهای اجراشده در پایتخت نیز از این قاعده مستثنی نیستند. لذا لازم است اجرای دیوارهای خارجی و نمای ساختمانها مورد توجه بیشتر مهندسین طراح و سازنده قرار گیرد و با تدوین آئین نامه های مکفی، اجرای ساختمانهای مقاوم در برابر زلزله تضمین گردد.

بررسی عملکرد ساختمانهای تایوان نشان می دهد هرچند زلزله تایوان با قدرت کمتری نسبت به زلزله کرمانشاه اتفاق افتاده و سازه ساختمانهای جدیدالاحداث دچار آسیب جدی گردیده است، با این حال دیوارهای خارجی و نمای ساختمانها علیرغم چپ شدگی های شدید سالم و بدون آسیب هستند. این امر نشان می دهد حتی در زلزله های شدید میتوان دیوارهای خارجی و نما را از آسیب حفظ کرد. در زلزله تایوان بعلت استحکام دیوارهای خارجی و نما علیرغم آسیب جدی سازه خسارت جانی قابل توجهی رخ نداده است (2 نفر کشته) در حالیکه در زلزله کرمانشاه علیرغم عدم آسیب سازه، خسارات جانی ناشی از فروریختن دیوارها خارجی و نما قابل توجه بوده است. از آنجائیکه فرو ریختن دیوارهای خارجی و نما موجب آسیب های جدی برای عابرین میگردد چنانچه زلزله در ساعات پر رفت و آمد روز اتفاق بیفتد خسارات جانی زلزله قابل توجه تر خواهد بود. از طرفی فروریختن دیوار و نمای خارجی ساختمانها موجب انسداد خیابانها و ایجاد مانع امداد رسانی خواهد بود که عملاً  گروه امداد را از کمک به زلزله زدگان ناتوان خواهد نمود.

باید پذیرفت زلزله اتفاق طبیعی و غیرقابل پیش بینی و پیشگیری است و نباید جزو بلایا حساب گردد بلای اصلی احداث ساختمانهای غیر اصولی با مقاومت ناکافی در برابر زلزله می باشد.

آقای مهندس مسرور وثوقی

(عکس ها از سایت خبری انتخاب)